rozwody.pl
Kancelaria Adwokacka M.Supera




ALIMENTY I ICH DOCHODZENIE



Alimenty i ich realizowanie


Obowiązek alimentacyjny to rodzaj świadczenia, które polega na dostarczaniu środków utrzymania, a także, w miarę potrzeb, zapewnienie środków koniecznych w celu wychowania osoby uprawnionej do świadczeń alimentacyjnych.
Alimenty realizowane są najczęściej w postaci regularnego wypłacania osobie uprawnionej lub jej opiekunowi określonych kwot pieniężnych. Czasami, zależnie od okoliczności lub konkretnych potrzeb osoby uprawnionej, świadczenie alimentacyjne może polegać na dostarczaniu określonych środków w naturze, np. udostępnieniu mieszkania, udzieleniu lub zapewnieniu pomocy lekarskiej, osobistej pielęgnacji podczas choroby etc... W przypadku, gdy osobą uprawnioną jest małoletni, obowiązek alimentacyjny co do zasady realizują rodzice poprzez zapewnienie środków potrzebnych do utrzymania i wychowania. Najczęściej polega to na sprawowaniu osobistej opieki nad dzieckiem, udzielaniu mu pomocy w nauce, spędzaniu z nim czasu etc...


Koszty dochodzenia alimentów


Postępowanie alimentacyjne stawia dochodzącego należnych mu roszczeń w uprzywilejowanej pozycji. Strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych na podstawie art. 96 § 1 pkt 1-2 KSCU.
Kosztów Sądowych nie ponoszą ponadto:
- strona pozwana w sprawie o obniżenie alimentów;
- strona dochodząca ustalenia ojcostwa lub macierzyństwa oraz roszczeń z tym związanych;
- strona, która została zwolniona od kosztów sądowych przez sąd - w zakresie przyznanego jej zwolnienia;
- kurator wyznaczony przez sąd orzekający lub sąd opiekuńczy dla danej sprawy.

INNE KOSZTY W SPRAWACH RODZINNYCH


Zasady ogólne alimentacji:


Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.
Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeb także środków wychowania obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.
Obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem. Oznacza to, iż obowiązek alimentacyjny powstaje dopiero, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności, lub też nie może ona uczynić zadość swojemu obowiązkowi.
Roszczenia o świadczenia alimentacyjne przedawniają się po upływie trzech lat.
W przypadku śmierci zobowiązanego do alimentów obowiązek alimentacyny nie przechodzi na jego spadkobierców.

Zobowiązania alimentacyjne pomiędzy:


Rodzicem a dzieckiem:
Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci powstaje w momencie narodzin dziecka. Wygasa dopiero, gdy dziecko się usamodzielni. Uzyskanie pełnoletności przez dziecko nie kończy tego obowiązku jeżeli dziecko kontynuuje naukę, bądź nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka nie wygaśnie nigdy, jeżeli na skutek przyczyn od siebie niezależnych nie będzie się ono w stanie samodzielnie utrzymać.
Podobnie będzie w sytuacji w której dziecko może się co prawda utrzymać, ale znajduje się w niedostatku.
Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie, wychowanie i zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb.
Analogiczne zasady obowiązują pomiędzy osobami przysposobionymi a przysposabiającymi ich.
Krewnymi innego stopnia, powinowatymi:
Obowiązek alimentacyjny może zaistnieć również pomiędzy:
- małżonkami i byłymi małżonkami
- byłymi małżonkami
- rodzeństwem
- dziećmi a ich rodzicami
- osobami a ich dalszymi zstępnymi
- osobami a ich dalszymi wstępnymi

Wysokość alimentów


Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy, jak również inne akty prawne nie określają jaka ma być wysokość zasądzanych alimentów. Wskazują jedynie podstawy, na jakich właściwy sąd ma wydać orzeczenie o wysokości lub sposobie wykonywania świadczeń alimentacyjnych. W każdej sytuacji wysokość oraz sposób tych świadczeń są zindywidualizowane. Przede wszystkim brane są pod uwagę możliwości zarobkowe i majątkowe osoby zobowiązanej, jak również usprawiedliwione potrzeby osoby uprawnionej.
Jeśli świadczenie alimentacyjne należy się dziecku, sąd musi również wziąć pod uwagę osobiste działania rodzica zobowiązanego, jakie ten podejmuje w zakresie wychowania a także utrzymania dziecka.

Dochodzenie alimentów


Alimenty najczęściej dochodzone są na drodze sporu toczonego przed Sądem. Jednakże zakres obowiązku alimentacyjnego można ustalić poprzez umowę pozasądową zawartą w formie pisemnej lub aktu notarialnego - bez udziału sądu.
Osoba dochodząca alimentów przed sądem powinna złożyć pozew o ich zasądzenie w Wydziale Rodzinnym i Nieletnich Sądu Rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej do alimentów lub osoby pozwanej. O tym, do którego z sądów właściwych złożyć wniosek decyduje powód lub jego przedstawiciel. W sprawie o zasądzenie alimentów osoby te są zwolnione z kosztów sądowych.
W pozwie muszą znaleźć się następujące załączniki:
* odpis pozwu (kopia pozwu dla strony przeciwnej - pozwanego) - po jednym dla każdej ze stron, która bierze udział w sprawie;
* odpis aktów stanu cywilnego (akt zawarcia małżeństwa, akt urodzin);
* odpis poprzedniego wyroku w tej sprawie lub sprawach (jeżeli miała już miejsce).

Oprócz tego powinny znaleźć się dokumenty poświadczające treść pozwu co do:
* kosztów utrzymania i wychowania uprawnionego do alimentów;
* wysokości opłat związanych z edukacją uprawnionego do alimentów;
* innych kosztów;
* wysokości zarobków przedstawiciela ustawowego lub opiekuna osoby uprawnionej do alimentów;
* możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego do świadczenia alimentów.

Pozew wraz z niezbędnymi dokumentami można wysłać do sądu listem poleconym lub złożyć w biurze podawczym właściwego sądu. Po otrzymaniu pozwu Sąd doręcza osobie pozwanej odpis pisma oraz zobowiązuje ją do złożenia zaświadczenia o wysokości dochodów. Sąd zawiadamia także strony o terminie i miejscu rozprawy. W okresie poprzedzającym rozprawę, pozwany może złożyć w sądzie odpowiednie pismo, w którym przedstawi swój stosunek do informacji zawartych w pozwie oraz dowody zaświadczające o prawdziwości jego twierdzeń.
Sąd na wniosek strony powodowej może wydać postanowienie zabezpieczające roszczenie alimentacyjne, umożliwiające powodowi uzyskanie świadczenia w toku postępowania.

Dochodzenie alimentów w Krajach Unii Europejskiej


Zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) NR 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych , w sytuacji, w której osoba uprawniona do alimentów zamieszkuje lub przebywa stale na terytorium Polski, a osoba zobowiązana do ich świadczenia zamieszkuje lub przebywa stale w innym Państwie członkowskim UE, powództwo może być wytoczone:
- przed sąd właściwy ze względu na miejsce zamieszkania zobowiązanego do świadczeń;
albo
- przed sąd właściwy ze względu zamieszkania uprawnionego do otrzymywania świadczeń alimentacyjnych - tj. sąd polski.
Wybór jednego z właściwych sądów należy do powoda. Podobnie zagadnienie to zostało uregulowane w Konwencji z Lugano sporządonej w dniu 16.11.1988 r.

Dochodzenie alimentów zasądzonych na terenie UE i ich uznawanie:

Orzeczenie sądu państwa członkowskiego UE zasądzające alimenty będzie wywoływać taki sam skutek na terytorium innych państw członkowskich, jak w kraju wydania.
Aby doszło do wszczęcia egzekucji na terytorium danego państwa członkowskiego sąd tego kraju musi stwierdzić wykonalność orzeczenia zasądzającego alimenty.
Wniosek o stwierdzenie wykonalności alimentów należy złożyć do sądu państwa członkowskiego, na terenie którego prowadzona będzie egzekucja.

W wyżej wymienionym wniosku muszą znaleźć się:
* odpis orzeczenia sądu o zasądzeniu alimentów;
* zaświadczenie wystawione przez sąd kraju, w którym wydano orzeczenie - wg załacznika nr V do Rozporządzenia Rady (WE) NR 44/2001;
* tłumaczenia ww. dokumentów na język państwa uznającego.

Należy również wskazać adres do doręczeń lub ustanowić pełnomocnika do doręczeń. Brak takiego wskazania oznacza, iż pisma kierowane do osoby składającej wniosek będą doręczane zgodnie z prawem wewnętrznym państwa uznającego.
Wysokość opłat za złożenie wniosku o stwierdzenie wykonalności orzeczenia ustalana jest samodzielnie przez poszczególne państwa UE. Nie pobiera się opłat, których wysokość zależy od wartości przedmiotu sporu.
Zwolnione od kosztów sądowych w postępowaniu o stwierdzenie wykonalności orzeczenia będą osoby, które zwolnione zostały z tych kosztów w postępowaniu przed Sądem kraju, który wydał orzeczenie.

Roszczenia alimentacyjne pomiędzy poszczególnymi osobami


Osoby uprawnione: Osoby zobowiązane: Rodzaj świadczenia:
Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku Drugi małżonek rozwiedziony Dostarczanie środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.
Małżonek rozwiedziony - jeśli rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie jego sytuacji materialnej Drugi małżonek, jeśli został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia Przyczynienie się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.
Małżonek znajdujący się w niedostatku po rozwiązaniu, unieważnieniu małżeństwa albo po orzeczeniu separacji Drugi małżonek rozwiedziony Obowiązek alimentacyjny, który obciąża najpierw byłego małżonka przed krewnymi małżonka znajdującego się w niedostatku
Przysposobiony Przysposobiający Obowiązek alimentacyjny, który obciąża przysposabiającego przed wstępnymi i rodzeństwem przysposobionego
Przysposabiający Przysposobiony Obowiązek alimentacyjny, który obciąża przysposobionego przed wstępnymi i rodzeństwem przysposobiającego
Dziecko, które nie jest się w stanie samodzielnie utrzymać Rodzice dziecka Świadczenie alimentacyjne
Jedno z rodzeństwa znajdujące się w niedostatku Inne rodzeństwo Świadczenie alimentacyjne
Kobieta w ciąży Mężczyzna nie będący mężem matki dziecka Pokrycie wydatków związanych z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu.
Kobieta w ciąży Mężczyzna nie będący mężem matki dziecka, którego ojcostwo zostało uwiarygodnione Wyłożenie jeszcze przed narodzinami dziecka odpowiedniej sumy pieniędzy na koszty utrzymania:
- matki przez trzy miesiące w okresie porodu
- dziecka przez pierwsze trzy miesiące po urodzeniu
Dziecko - Mąż matki dziecka, nie będący ojcem dziecka
- Żona ojca dziecka, która nie jest matką dziecka
Świadczenie alimentacyjne - jeżeli odpowiada to zasadom współżycia społecznego
- Mąż matki dziecka, nie będący jego ojcem
- Żona ojca dziecka, nie będąca matką dziecka
Dziecko Świadczenie alimentacyjne, jeżeli przyczynił/a się do wychowania i utrzymania dziecka, a żądanie jego/jej odpowiada zasadom współżycia społecznego.
Jedno z rodzeństwa znajdujące się w niedostatku Pozostałe rodzeństwo Dostarczanie środków utrzymania, a w miarę potrzeb środków wychowania.